Analizë nga Rafael Floqi

Shtetet e Bashkuara rrëzuan të shtunën balonën kineze në brigjet e Karolinës së Jugut, një objekt fluturues që dyshohet se është përdorur për përgjim. Balona ftuturoi për disa ditë mbi objekte të ndjeshme ushtarake në të gjithë Amerikën e Veriut, duke u shndërruar në pikën më të fundit të tensioneve mes Uashingtonit dhe Pekinit.

Pas rrëzimit, autoritetet do të heqin mbetjen e saj nga ujrat territoriale amerikane. Balona u pikas të enjten, tek fluturonte në një lartësi prej 18 kilometrash dhe u vlerësua të ishte e madhe sa tre autobusë shkollash.

Pamjet televizive treguan një shpërthim të vogël, e më pas balona u pa tek binte në rënie të lirë në drejtim të ujit. Po kështu në pamje shquheshin avionë ushtarakë amerikanë, tek fluturonin në afërsi të saj, si dhe anije gati për operacionin e nxjerrjes së balonës nga ujërat e oqeanit Atlantik.

Planet për rrëzimin e balonës mbi oqean u njoftuan më herët nga dy zyrtarë amerikanë që folën në kushte anonimiteti mbi këtë operacion të ndjeshëm.

Në përgatitje të operacionin, Administrata Federale e Aviacionit mbylli përkohësisht hapësirën ajrore mbi vijën bregdetare të Karolinës së Veriut dhe asaj të Jugut, përfshirë aeroportet në Charleston dhe Myrtle Beach, në Karolinën e Jugut, si dhe në Wilmington, të Karolinës së Veriut. Roja Bregdetare këshilloi gjithashtu mjetet lundruese që të largohen menjëherë nga zona.

Përpara rrëzimit të saj Presidenti Joe Biden tha se Shtetet e Bashkuara “do të zgjidhin çështjen” e balonës kineze.

Autoritetet e kanë mbajtur balonën ‘spiune’ kineze nën monitorimin të vazhdueshëm. Të premten Departamenti amerikan i Mbrojtjes njoftoi se një tjetër balonë kineze, ishte pikasur tek fluturonte mbi Amerikën Latine.

Pentagoni pohoi njoftimet se një balonë e dytë kineze po fluturonte mbi Amerikën Latine.

“Vlerësojmë se është një tjetër balonë kineze, që po përdoret për përgjim”, tha në një deklaratë gjeneral brigade Patrick Ryder, sekretar i shtypit të Pentagonit.

Autoritet amerikane e konsideruan incidentin me balonën në territorin amerikan ngjarje të rëndë, në shkelje të hapur të hapësirës ajrore amerikane dhe ligjit ndërkombëtar. Por Kina ka këmbëngulur se balona, e cila sipas Pekinit kishte humbur kontrollin, ishte civile dhe se ishte përdorur për mbledhjen e të dhënave meteorologjike.Incidenti me balonën detyroi Sekretarin amerikan të Shtetit Antony Blinken të shtyjë vizitën e planifikuar për këtë fundjavë në Pekin.

“Arritëm në përfundimin se aktualisht nuk egzistojnë kushtet e përshtatshme për një vizitë konstruktive”, tha zoti Blinken Si një balonë spiune kineze hodhi në erë një udhëtim të rëndësishëm diplomatik në SHBA

Balonat në lartësi të mëdha mund të duken jo mbresëlënëse në krahasim me imazhet satelitore që tashmë mund të dallojnë detaje të vogla nga lart në qiej. Por balonat, siç vuri në dukje analisti William Kim vitin e kaluar, kanë disa përparësi ndaj satelitëve. Ato janë të lira, mund të zgjasin për muaj të tërë, mund të lëvizin në vend në vend që të ndjekin gjurmët e parashikueshme të satelitëve dhe janë çuditërisht të vështira për t’u hequr.

Më parë, e gjithë kjo ishte mohuar nga një faktor i dukshëm: Ata ishin në mëshirën e erës. Por teknikat e reja të të mësuarit të makinerive tani lejojnë balonat të përdorin rrymat e ajrit për të drejtuar veten në drejtimet e përcaktuara, duke e bërë teknologjinë shumë më të dobishme.

Pse tani?

Megjithëse balonat janë një mjet i fuqishëm i mundshëm mbikqyrjeje, është e çuditshme që Pekini do të bënte diçka kaq provokuese pak përpara një udhëtimi kryesor diplomatik të SHBA-së, veçanërisht pasi Kina po shtyn të riparojë marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara pas pandemisë. Kina sigurisht që ka një interes të fortë në monitorimin e vendeve bërthamore të SHBA-së dhe Uashingtoni ka ndjekur nga afër zgjerimin bërthamor të Kinës. Por Shtetet e Bashkuara janë gjithashtu plot me vende të ndjeshme ushtarake të një lloji apo tjetër, dhe një ballone jashtë kursit do të kishte më shumë gjasa sesa të mos largohej afër njërës.

Është e mundur që ky të ishte një provokim i qëllimshëm nga disa anti-SHBA. fraksion brenda ushtrisë kineze ose shtetit të sigurisë – ndoshta si përgjigje ndaj dobësimit në shtytjen e fundit kineze për marrëdhënie më të mira me Uashingtonin. Por ka më shumë gjasa që ky të ishte një gabim i thjeshtë – që një program ekzistues i mbikqyrjes u zbulua ose ndoshta edhe që balona nuk kishte për qëllim të hynte fare në territorin e SHBA.

Ka shumë të ngjarë që Kina e ka përdorur këtë teknikë për një kohë dhe se Shtetet e Bashkuara ishin në dijeni të saj, por diplomatikisht zgjodhën të mos përgjigjeshin. Në një konferencë të enjten në mbrëmje, një zëdhënës i Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së konfirmoi se ndërhyrje të tilla kanë ndodhur edhe më parë: “Nuk është hera e parë që një balonë e kësaj natyre kalon mbi Shtetet e Bashkuara kontinentale. Ka ndodhur disa herë të tjera gjatë viteve të fundit, për t’u përfshirë para kësaj administrate.” Faktori nxitës për këtë incident duket se është se balona  zhvendos aq ulët sa të ishte i dallueshëm nga civilët, që do të thotë se autoritetet amerikane duhej të përgjigjeshin.

Sipas dy zyrtarëve të lartë të mbrojtjes, amerikanët ishin në gjendje të mblidhnin inteligjencë mbi balonën ndërsa fluturonte mbi SHBA, duke u dhënë atyre një numër ditësh për ta analizuar atë dhe për të mësuar se si lëvizte dhe çfarë ishte në gjendje të vëzhgonte. Zyrtarët informuan gazetarët në kushte anonimiteti. Zyrtarët thanë se ushtria amerikane po vlerësonte vazhdimisht kërcënimin dhe arritën në përfundimin se teknologjia në balonë nuk i dha kinezëve inteligjencë të konsiderueshme përtej asaj që mund të merrte tashmë nga satelitë.

Si do të përgjigjet Kina?

Pekini ka thënë se balona është një balonë moti që u largua nga kursi, i prekur nga perëndimi dhe se i vjen keq për hyrjen e paqëllimshme të balonës në hapësirën ajrore të SHBA. Është shumë e pamundur që ai të ndryshojë pozicionin për këtë – është e vështirë për Pekinin të pranojë publikisht fajin. Është e mundur që mund të ketë ndonjë pranim ose falje pas dyerve të mbyllura.

Kina u përgjigj se rezervoi të drejtën për të “ndërmarr veprime të mëtejshme” dhe kritikoi SHBA-në për “një reagim të tepruar të dukshëm dhe një shkelje serioze të praktikës ndërkombëtare”. Në deklaratën e saj të dielën, Ministria e Punëve të Jashtme të Kinës tha se “Kina do të mbështesë me vendosmëri të drejtat dhe interesat legjitime të kompanisë përkatëse, dhe në të njëjtën kohë do të rezervojë të drejtën për të ndërmarrë veprime të mëtejshme në përgjigje”.

 Ministria e Mbrojtjes e Kinës i bëri jehonë deklaratës më vonë gjatë ditës, duke thënë se “rezervon të drejtën për të marrë masat e nevojshme për t’u marrë me situata të ngjashme”. Prania e balonës në qiellin mbi SHBA këtë javë i dha një goditje të rëndë marrëdhënieve tashmë të tendosura SHBA-Kinë që kanë qenë në një spirale në rënie prej vitesh. Kjo e shtyu Sekretarin e Shtetit Antony Blinken të anulonte papritur një udhëtim me aksione të larta në Pekin që synonte lehtësimin e tensioneve. “Ata e hoqën atë me sukses dhe unë dua të komplimentoj aviatorët tanë që e bënë atë,” tha Biden pasi zbriti nga Air Force One rrugës për në Camp David.Anulimi ose shtyrja e udhëtimit të Blinken në momentin e fundit mund të forcojë anti-SHBA. liderët e linjës së ashpër në udhëheqjen kineze, të cilët do ta lexojnë këtë duke treguar se Uashingtoni nuk ishte kurrë serioz në përpjekjen për të rindërtuar një marrëdhënie pune. Edhe ata që janë më dashamirës ndaj përpjekjeve diplomatike të SHBA-së mund ta shohin këtë si një shenjë se Uashingtoni është bllokuar nga politika e brendshme anti-kineze.

Reagimi i republikanëve

Republikanët ishin kritikë ndaj përgjigjes së Biden. “Të lejosh një balonë spiune nga Partia Komuniste e Kinës të udhëtojë në të gjithë Shtetet e Bashkuara kontinentale përpara se të kundërshtojë praninë e saj është një projeksion katastrofik i dobësisë nga Shtëpia e Bardhë”, tha Senatori i Mississipit Roger Wicker, republikani më i lartë në Shërbimet e Armatosura të Senatit. Komiteti. Senatori Thom Tillis, R-N.C., shkroi në Twitter: “Tani që ky episod i turpshëm ka mbaruar, ne kemi nevojë për përgjigje nga administrata Biden për procesin e vendimmarrjes. Kina komuniste u lejua të shkelte papenguar sovranitetin amerikan për ditë të tëra. Ne duhet të jemi më të përgatitur për provokimet dhe inkursionet e ardhshme nga PKK.” Senatori Lindsey Graham, R-S.C., ishte më pozitiv: “Faleminderit burrave dhe grave të ushtrisë së Shteteve të Bashkuara që ishin përgjegjës për përfundimin e misionit për të rrëzuar balonën e vëzhgimit kinez. Administrata Biden bëri gjënë e duhur për ta rrëzuar atë.”

Çfarë ndodh më pas?

Ky është një tjetër konfirmim se jemi në ditët e para të Luftës së Ftohtë 2.0, ku survejimi i ndërsjellë ishte një nga çështjet më të tensionuara. Merrni incidentin e avionit spiun U-2 të vitit 1960, në të cilin Shtetet e Bashkuara u kapën në një gënjeshtër të turpshme pasi sovjetikët jo vetëm që rrëzuan një avion gjoja të pazbuluar, por e kapën të gjallë pilotin e tij dhe e detyruan të rrëfehej në televizionin kombëtar. Që erdhi në një rr relativisht të përshtatshëmepoka e marrëdhënieve SHBA-Sovjetike dhe anulimi i përpjekjeve në bisedimet për çarmatimin. Në një jehonë të frikshme të ditës së sotme, Shtetet e Bashkuara, para zbulimit të kapjes së pilotit, pretenduan se avioni kishte kryer punë meteorologjike dhe kishte hyrë aksidentalisht në territorin sovjetik.

Nuk ka asnjë pilot kinez të balonës që mund të prodhohet këtu, por disa nga pasojat mund të varen nga mënyra se si ulet balona. Balonat si kjo janë çuditërisht të forta dhe shpesh kanë nevojë për forcë shpërthyese për t’u shkatërruar, gjë që mund ta lërë natyrën e saj të paqartë. Nëse Shtetet e Bashkuara arrijnë gjejnë pajisjet e mbikqyrjes që janë padyshim për monitorim ushtarak – jo meteorologjik, megjithatë, gjërat do të bëhen më të sikletshme për Pekinin.

Sido që të jetë, kjo është ti hedhesh benzine besimit te fortë në Kongres se Kina është një kërcënim i madh për Shtetet e Bashkuara. Një zyrtar amerikan deklaroi se vizita e Blinken u shty, nuk u anulua dhe se Blinken nuk donte që balonë të dominonte bisedimet. Kjo duket e mundshme: Uashingtoni ka një interes të madh për të lexuar gjendjen shpirtërore në terren në Kinë pas trazirave të protestave të vitit të kaluar dhe ndryshimit të politikave të tij zero-COVID. Por një marrëdhënie tashmë e ftohtë midis dy fuqive më të mëdha në botë sapo u bë pak më te ngrira per nje balone. A thua wshtw kjo preludi i Luftës së Tretë Botërore?