Ish-drejtues, themelues të Fondit Liria Kombëtare, protagonistë e veprimtarë të këtij fondi, si dhe aktivistë të dalluar të komunitetit, u mblodhën në Qendrën Kulturore Shqiptar Amerikane në kantonin Riverdale (NJ), për të përkujtuar 20-vjetorin e themelimit
Nga Beqir SINA – Riverdale, New Jersey
Ushtria Çlirimtare Kombëtare – ka qenë ushtria e vet organizuar e popullit shqiptar në Maqedoni e që publikisht u paraqit gjatë vitit 2001 dhe zhvilloi luftën në Maqedoni. Ndërsa, Nacional Found for Freedom (Fondi Liria Kombëtare), prej 29 Marsit 2001, në regjistrimin juridik në SHBA, New Jersey, ishte ai që zëvendësojë fondin “Vendlindja Thërret”, duke u bërë burimi kryesor i financimit në Maqedoni, të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare – UÇK. Pothuajse, me të njëjtët drejtues, dhe të njëjtën strategji, ashtu si Fondi “Vendlindja Thërret” i cili e financonte Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës gjatë luftës, në Kosovë, Fondi Humanitar “ Liria Kombëtare, mblidhnin mjete prej diasporës shqiptare të Amerikës së Veriut dhe Evropës Perëndimore. Megjithëse, nuk ka ndonjë shifër zyrtare, themeluesit dhe drejtuesit e Fondit Humanitar “ Liria Kombëtare, thanë në kujtimet e tyre, në shënimin e 20 Vjetorit të këtij Fondi, se gjatë gjashtë muajve, nga 29 Mars deri në Tetor, llogaritet se vetëm nga Amerika dhe Kanadaja, nga ky fond janë mbledhur mjete milionë dollarësh, që ta ndihmonin luftën e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, në Maqedoni.
Takimi u mbajt aty dhe ku njëzet vjet më parë, nisi rrugëtimin e tij ky fond, që dha një kontribut të madh në luftën e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare – UÇK, në Maqedoni. Ish, drejtues, themelues të Fondit Liria Kombëtare, protagonist e veprimtar të këtij fondi, veprimtar të dalluar të komunitetit, u mblodhën në Qendrën Kulturore Shqiptar Amerikane në kantonin Riverdale(NJ), për të përkujtuar 20 vjetorin e këtij Fondi.
Tubimin e udhëhoqi një prej drejtuesve kryesorë, të këtij fondi Ajri Hoxha, ndërsa folës kryesorë ishte ish- zëdhënësi i Fondit Liria Kombëtare, për Kanada & SHBA, ish – gazetari i Zërit të Amerikës, Gjek Gjonleka.
Ajri Hoxha, tha se sot jemi krenar të gjithë për atë kontribut historic që dha Fondi Liria Kombëtare, nga SHBA,: “Andaj në këtë 20 vjetor, është obligim i ynë, të bëjmë një vepër ku të shkruhet vetëm historia e vërtet e Fondit Liria Kombëtare për SHBA&Kanada, pa ato vet mburrjet dhe deformimet e së vërtetës, që secili prej nesh pa permendur emra e di shumë mire, se çfarë sacrifice kemi bërë”.
Folësi kryesor, Gjek Gjonleka, tregoi se disa muaj përpara se të fillonte Lufta e Shqiptarëve për liri dhe barazi në Maqedoni, ishin disa aktivista shqiptaro-amerikanë nga nga trevat shqiptare në atë vend ishin takuar me Ali Ahmetin dhe Gëzim Ostrenin, dhe, që kishin biseduar gjërisht për mundësinë e themelit të një fondi financiar në mbrojtje të shqiptarëve në Maqedoni.
“Ata në bashkëpunim me aktivistët e diasporës kishin propozuar emërin “Fondi i Lirisë Kombëtare”, tha Gjonleka, duke vijuar se “Disa vjet më parë diaspora shqiptare e Kosovës në Evropë, kishte themeluar Fondin “Vendlindja Thërret”. Dhe, njëri prej themeluesëve të atij Fondi kishte qënë Zotni Jashar Salihu i cili nuk jeton më. Të gjithë e dijmë se Jashar Salihu, ishte një aktivist i shkëlqyeshëm. I cili në verën e vitit 1997 në Shtetet e Bashkuara, së bashku me aktivistët shqiptaro-amerikanë kishin themeluar Fondin “Vendlindja Thërret”, për SHBA&Kanada, që ishte në pajtim të plotë me Fondin “Vendlindja Thërret” në Evropë.
Në mesin e tyre, ishin dhe disa shqiptaro-amerikan nga Maqeonia, ata kishin qënë shumë aktiv në themelimin e këtij Fondi”. Ata punuan shumë për këtë Fond për të mirën e Kosovës, u shpreh Gjonleka. Ai tha se pas mbarimit të Luftës në Kosovë, po këta aktivistë nga Maqedonia themeluan “Fondin e Lirisë Kombëtare” për të mbështetur përpjekjet e shqipëtarëve në Maqedoni për liri dhe barazi kombëtare. Dhe shpjegojë, se zotëritë Muharem Dovolani dhe Adem Abdullahu, ishin takuar me Ali Ahmetin dhe Gëzim Ostrerin për të folur për themelimin e këtij Fondi. Ata kishin dhënë udhëzimet e tyre. Zotëritë nga diaspora posa ishin kthyer në Shtetet e Bashkuara kishin themelaur Fondin “Liria Kombëtare”, së bashku me aktivistët e shumtë kishin filluar veprimtarinë e tyre pranë qëndrave kulturore, fetare dhe shoqërore në mbështje të ngritjes së fondeve për lirinë dhe barazinë e shqptarëve në Maqedoni. Edhe, shoqatat dhe fondet e ndryshme kishin bërë fushata për grumbullimin e fondeve për të mirën e shqiptarëve në atë vend. Edhe, shoqëritë e ndryshme zhvilluan aktivitete me rëndësi, kryesisht nga diaspora shqiptare nga Maqedonia, e vendosur në New York, New Jersey, Kenetiket, në Winscosin, Illinois, Nevada, Michigan dhe në Texas. Në vazhdim Gjonleka tha : “Qëndrat shqiptaro-amerikane të këtyre qyeteve punuan seriozisht për të mirën e trojeve të tyre. Disa nga aktivistët morën përsipër dërgimin e ndihëmva të ndryshme për shqiptarët në Maqedoni. Qëndrat shqiptaro-amerikane të diasporës nga Maqedonia mblodhën miliona dollarë në fushatat e tyre të përditshme. Disa familje u treguan shumë bujare kur është fjala për ndihma finaciare. Duke shpresuar se një ditë do të bëhen të ditura kontributet e tyre. Edhe aktivistët që u angazhuan fuqishëm për ngritjen dhe dërgimin e ndihëmave meritojnë nderimet e duhura. S’ka dyshim se lufta e Ushtrisë Kombëtare Shqiptare në Maqedoni, solli fitore të mëdha për popullin shqiptar në atë vend, për 6 muaj sa zgjati Lufta. Aktivistët organizuan 4 demonstrata për 5 muaj gjatë kohës së luftës. Ata organizuan dy demonstrata në New York, dhe dy në Washngton. Dhe, s’ka dyshim se këto fushata finaciare dhe ato demonstrata ishin kontribut me vlerë për lirinë dhe barazinë e shqipëtarëve në Maqedoni”. Në fjalën e tij Gjonleka, i cili origjinën e tij e ka nga Malësia, Trieshi, solli gjatë fjalës së tij një kujtim që sit ha ai asnjëherë më pare nuk e kishte permendur. Ai tha se : “ Dy xhaxhallarwt e Gyshit tim Pjetër Lukës Gjonlekaj ishin vrarë në një qëndresë të shqiptarëve në Maqedoni. Ata kishin ishin vëllazër të moshës 20 dhe 22 vjeçare. Kishin qenë të pamartuar. Ata dhe pothuajse të gjithë malësorët e Trieshit e kishin braktisur Trieshin pak para sulmeve barabare serbo-malaze në kohën e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Pothuajse të gjithë malësorët e kësaj treve shqiptare ishin vendosur në trojet shqiptare të Malësië së Madhe. Malësia e Madhe ishte nën sundimin e Perandorise Osmane. Refugjatetët e Trieshit kishin qëndruar atje për shtatë vjet. Gjatë kësaj periudhe dy xhaxhallarët e Gjyshit tim ishin paraqitur vullnetarë për të shkuar në luftë kundër forcave bullgare kundër shqiptarëve. Ata ishin vrarë në luftë dhe nuk ishin kthyer më në vendlindje, bile as të vdekur në kushtet e atëhershme kthimi i tyre për varrim në vendlindje ishte e pamundur. Dhe, për këtë Gjyshi i babait tim Lul Gjoni, kishte shtruar drekë morti për shpirtin e tyre në një livadhë afër shtëpisë që edhe sot e kësaj dite quhet Bregu i Kryqit. Meqënse kishin qenë të pamartuar dhe nuk kishin lënë pasardhës drekët e mortit kishin qenë të mëdha. Gjëmëtarët i kishin qajtur e vajtuar edhe më shumë se kishin qenë djemë të ri. Ata kishin lënë pas disa prona, shumicën e të cilave Gjyshi im Pjetër Luka, i kishte falur për sevap. Në atë kohë njerëzit kishin frikë nga pasuritë e vëllazërve që nuk kishin lënë pasardhës.” E tregova këtë tha Gjek Gjonleka, se mbase edhe lidhjet e mia shpirtërore me shqiptarët e Maqedonisë mund të kenë lidhje me sakrificën e tyre maksimale për lirinë e atyre trojeve iliro-arbërore. Më pas folën duke sjell kujtime nga puna për themelimin e Fondit Liria Kombëtare, ata që ishin dhe protagonistët e vërtetë, ata që e themeluan dhe e drejtuan këtë fond, : Qenan Amme, Adem Abdullai, Rrape Ruci, Muharrem Dovolani, Izmir Alla, Sali Musa, Burim Kaba, dhe Beka Bruçaj.