Prishtinë, 19 gusht 2024 – Rreth 200 albanologë nga mbi 15 shtete të ndryshme janë mbledhur në Prishtinë për të marrë pjesë në edicionin e 42-të të Seminarit Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare.
Gjatë ceremonisë hapëse seminari, që këtë vit shënon 50 vjetorin e themelimit, u vlerësua të ketë luajtur një rol historik në ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar.
Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Mehmet Kraja, tha se për shumë vjet ky seminar ka dhënë njohuri e dije mbi shqipen dhe shqiptarët për studiues të shumtë që janë shndërruar më pas në mbështetës të mëdhenj të Kosovës.
“Seminari përjetoi po ato ngritje dhe rënie që kaloi edhe Kosova, që kaloi Universiteti, Akademia edhe institucionet tjera arsimore, shkencore dhe kulturore të Kosovës. Pas vitit 1981 seminari u sulmua pikërisht si nxitës i nacionalizmit dhe irredentizmit shqiptar në një kohë që ai mbeti simbol i një Kosove identitare, simbol i shkencës dhe i dijes”, tha zoti Kraja.
Drejtori i seminarit, Bardh Rugova, tha se në këtë 50 vjetor mirënjohja u takon akademikëve Idriz Ajeti dhe Rexhep Ismjali të cilët, siç tha, trasuan rrugën për ngritjen e albanologjisë në botë.
“50 vjet më parë dy burra duke parë përvojën e vendeve përreth e kishin menduar themelimin e një institucioni që do të ishte shkollë për mësimin e shqipes për të huaj. Ishte emëruar fillimisht si Qendra e Kulturës Shqiptare për të Huaj dhe kishin ardhur 27 mysafir të asaj që ishte zanafilla e institucionit 50 vjetorin e të cilit po e kremtojmë sot”, tha zoti Rugova.
Pjesëmarrësit i thanë Zërit të Amerikës se seminari ofron një mundësi të shkëlqyer për të thelluar njohuritë e tyre.
“Paraardhësit tanë janë nga Kosova dhe ata kishin ikur për në Turqi ku lindi gjyshi im, më pas ai u shpërngul për në Siri ku lindi babai im i cili iku pastaj për në Dubai ku linda unë. Unë tani po ndjek studimet në Stamboll. Jam shumë krenar që jam këtu dhe jam shumë krenar për vijën e gjakut tim, babai gjithmonë më thoshte mos e harro vijën e gjakut dhe gjuhën tënde”, tha Albano Junes nga Dubai.
“Shqiptarët kanë qenë një ishull jo vetëm etnik, por një ishull goxha i veçantë dhe kjo gjë më ka shtyrë që të studioj më shumë Shqipërinë mesjetare dhe sidomos se si ka kaluar populli shqiptar nga mesjeta bizantine te mesjeta islamike dhe osmane. Prandaj kam ardhur këtu, unë jam historian, pra kam mbaruar për histori dhe mua më shumë sesa pjesa filologjike më tërheq pikërisht pjesa historike. Jam shumë i gëzuar, është viti i parë pra hera e parë që marrë pjesë në këtë seminar dhe shpresoj që ta hapim pak më shumë horizontin kulturor dhe diturinë tonë”, tha Marko nga Roma.
“Me siguri fakti se jam arbëresh më ka ndihmuar shumë në interesin tim për kulturën, historinë shqiptare. Mirë që e kam vazhduar këtë interes dhe interesi im saktësisht është për historinë dhe gjuhën por edhe pjesa e etnografisë më intereson shumë edhe historia pak më lokale edhe muzika. Interesi im është shumë madh, më shumë mund t’i them pasion i imi sepse unë merrem me diçka tjetër, jam historian arti”, tha Gabriele nga Sicilia.
“Më pëlqen shumë Prishtina, njerëzit janë shumë të ngrohtë dhe të shoqërueshëm, na flasin nëpër rrugë kur na dëgjojnë duke folur gjermanisht. Gjithashtu arkitektura këtu është shumë e veçantë, më pëlqen shumë Biblioteka Kombëtare është shumë interesante”, tha Benito nga Austria.
Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare është themeluar në vitin 1974 dhe është mbajtur rregullisht deri në vitin 1991, kur ishte ndaluar nga autoritetet serbe. Ne vitet 1995 e 1996 sesionet e tij u mbajtën në Tiranë, ndërsa nga viti 2000, seminari është rikthyer në Prishtinë. Studiuesit e çmojnë atë si një ndër projektet më frytdhënëse për zhvillimin e gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqiptare.
(Zëri i Amerikës)