Sarajevë, 9 qershor 2023 – Bordi i Drejtorëve të PIC doli me konstatimin se Bosnja e Hercegovina (BeH) vazhdon të përballet me sfida, duke përfshirë kërcënimet për shkëputje.
Pas një takimi dyditor të drejtorëve politikë të Komitetit Drejtues të Këshillit për Zbatimin e Paqes (PIC), është konstatuar se situata politike në vend është e paqëndrueshme, ndër të tjera, për shkak të kërcënimit nga Republika Srpska me shkëputje. Për shkak të kësaj, siç njoftoi Përfaqësuesi i Lartë Christian Schmidt pas seancës, shumë mund të përballen me pasojat, në radhë të parë presidenti i RS, Milorad Dodik.
“Ata që shkojnë në atë drejtim dhe luajnë me këto ide, luajnë me të ardhmen e qytetarëve të këtij vendi. Ai do të vuajë pasoja të mëdha nga bashkësia ndërkombëtare dhe nga unë”, tha Schmidt, duke kujtuar qëndrimin e Dodik se nuk e pranon përfaqësuesin e lartë, por se dëgjon gjithçka që thotë ai.
Reagim specifik apo kërcënim
“Nuk do t’i tregoj se çfarë hapash do të ndërmarr ndaj tij, por mund të ndërmerren disa hapa”, tha Schmidt pas takimit.
“Bordi i drejtorëve të PIC është një grup njerëzish që paraqiten në mënyrë të rreme,” i përgjigjet Dodik njoftimeve për reagimin e komunitetit ndërkombëtar ndaj politikës separatiste që është ndjekur muajt e fundit.
“Ata e quajnë veten bashkësi ndërkombëtare edhe pse është e qartë se është një grup vendesh perëndimore. Dhe janë dërguar mesazhe identike që i kemi dëgjuar për gati tre dekadat e fundit”, tha Dodik.
Grupi i ekspertëve të OHR-së që është ngarkuar me hartimin e ligjit për pronën shtetërore është drejt fundit të punës dhe nuk do të ketë imponim të ligjit. PIC mbështeti pa kushte grupin e punës për hartimin e ligjit, i cili do të dërgohet në parlamentin e shtetit.
“Është një çështje teknike. E kam fjalën për asete që mund të gjenden kudo. Mund të jetë një sallë sportive. Duhet të jetë e qartë se kujt i përket ky objekt. Kjo çështje zgjidhet lehtësisht në çdo shtet të krijuar nga shpërbërja e ish-Jugosllavisë”, tha Schmidt, i cili inicioi hartimin e ligjit, pasi autoritetet në RS në disa raste refuzuan vendimet e Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë-Hercegovinës, në të cilën toka është caktuar si pronë e Bosnjë-Hercegovinës, si pasardhëse ligjore e ish-Jugosllavisë. Korpusi politik boshnjak duket i pakënaqur me këtë zhvillim të situatës. “Asgjë e re në OHR. Z. Schmidt vazhdimisht kërkon që të arrijmë marrëveshje për çështje të vështira, duke e përjashtuar veten si person përgjegjës në krye të institucionit të Dejtonit, të quajtur OHR”, thotë përfaqësuesi i SDA në Parlamentin e B-H, Shemsudin Mehmedoviq.
Nuk japin prona të RS
Në Republika Srpska nuk e pranojnë këtë vendim apo ligjin që do të jetë në parlament. Ata nuk heqin dorë nga qëndrimi se shpërndarja e pronës ka përfunduar në vitin 1995, me nënshkrimin e Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit.
“Kuvendi miraton ligje dhe merr vendime në përputhje me kompetencat e veta, e prona sigurisht që nuk është ajo. Sepse prona është rregulluar me Marrëveshjen e Dejtonit, Kushtetutën e BeH-së dhe i takon edhe RS”, tha delegati i Klubit Popullor Serb në Dhomën e Popullit të Asamblesë Parlamentare të BeH, Radovan Kovaçeviq, duke theksuar se përfaqësuesi i lartë nuk ekziston, sepse nuk është konfirmuar nga Këshilli i Sigurimit.
Në komunikatën e PIC thuhet se BeH vazhdon të përballet me sfida të mëdha, duke përfshirë kërcënimet secesioniste nga koalicioni qeverisës në Republika Srpska dhe përpjekjet për të minuar shtetin dhe institucionet e tij dhe se entitetet nuk kanë të drejtë të shkëputen.
“Entitetet ekzistojnë ligjërisht vetëm në bazë të Kushtetutës së Bosnjë-Hercegovinës”, thuhet në PIC.
Një pjesë e komunikatës i referohet edhe përparimit të BeH në rrugën drejt BE-së, ku kërkohet miratimi urgjent i ligjeve të harmonizuara me legjislacionin e BE-së, si Ligji për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial, gjykatat dhe parandalimi i konfliktit të interesit. Është interesante se PIC u bëri thirrje të gjithë aktorëve politikë në Bosnjë-Hercegovinë që të vazhdojnë me trendin aktual pozitiv dhe të shfrytëzojnë mundësinë për të inkurajuar pajtimin dhe përparimin e mëtejshëm të BeH në rrugën euroatlantike.
“Së pari duhet të përcaktojmë se cilat janë tendencat pozitive, nëse tashmë theksohet se subjektet nuk kanë të drejtë të shkëputen, atëherë shohim që po fryjnë erërat e vjetra. Problemet dhe shqetësimet mbeten”, thotë analistja politike Tanja Topiq, duke shtuar se diçka është një mesazh më i ashpër këtë herë për politikanë individualë.
Gjendje normale?
“Kështu që së shpejti mund të presim reagimet e disa autoriteteve të përmendura. Momenti në dukje pozitiv për miratimin e ligjit që do ta sjellë BeH më pranë BE-së mund të jetë një iluzion ose një dukje optike e krijuar pas bisedimeve me zyrtarët e BeH. Në kushtet e kërcënimeve ndaj ligjeve kufizuese, më shumë mund të flitet për një rrugë që shkon në drejtim të kundërt nga ai europian”, përfundon Topiq.
PIC vlerësoi gjithashtu ngritjen e shpejtë të qeverisë pas zgjedhjeve të tetorit dhe, siç thuhet, trendin pozitiv në punën e Këshillit të Ministrave. Edhe pse kjo mund të trajtohet si një sukses në krahasim me vitet e mëparshme të stagnimit, shumë e shohin këtë si absurde.
“Proceset bazë që duhet të ndodhin në jetën normale politike, siç është formimi i qeverisë pas zgjedhjeve, këtu kanë ngecur prej vitesh. Është njësoj si kur njëra nga qeveritë dërgon një njoftim se nesër do të fillojë pagesa e pensioneve. Diçka që nuk duhet vënë në dyshim”, thotë gazetari Zhelko Svitlica.
(DW)