Analizë nga Rafael Floqi
Si do të përfundojë lufta në Ukrainë dhe çfarë, nëse ka ndonjë gjë, mund të bëjnë Shtetet e Bashkuara, NATO dhe ndoshta Kina për t’i dhënë fund konfliktit dhe vdekjeve që mund të jenë të konsiderueshme si për ushtarët ashtu edhe për civilët?
Cila është strategjia e daljes së Putinit? Përtej kësaj, a ka një përfundim gjithëpërfshirës për t’u nxjerrë tani që do të jetë i rëndësishëm pavarësisht se si përfundon ky konflikt? Dhe, së fundi, cili mund të jetë një nga rreziqet më të mëdha, më pak të dukshme për Presidentin Biden në këtë krizë?
Edhe luftërat më të këqija duhet të marrin fund. Ndonjëherë, si në vitin 1945, rezultati i vetëm është një luftë për jetë a vdekje. Megjithatë, në shumicën e rasteve, luftërat përfundojnë me një marrëveshje që nuk lumturon askënd plotësisht, por të paktën, i jep fund gjakderdhjes.
Fjalimi që presidenti rus Vladimir Putin mbajti të mërkurën kishte shenjat dalluese të autoritarizmit të pafalshëm, thanë ekspertët dhe vëzhguesit rusë. ” Putini është një admirues i paturpshëm i Stalinit dhe ka punuar – me sukses, në Rusi – për të rehabilituar imazhin e tij.Në fjalët e tij shqetësuese, Putin sulmoi “tradhtarët kombëtarë” që ai fajësoi për minimin e luftës që ai filloi kundër Ukrainës. Këo fjalë tregojnë se Putini ende s’e ka ndarë mendjen.
Edhe pse përpjekjet perëndimore në diplomaci vazhdojnë, Kremlini mbetet nën kontrollin e ankesave të thella gjeopolitike, të cilat mund ta bëjnë të vështirë zgjidhjen e paqes. Putin tha se rusët e vërtetë “do të jenë gjithmonë në gjendje të dallojnë patriotët e vërtetë nga llumrat dhe tradhtarët”, tha Putin për “kolumnistët e pestë” rusë me simpati perëndimore.
Shpesh, edhe pas konflikteve më të këqija, të dyja palët rifitojnë ngadalë marrëdhëniet e tyre të vjetra, më pak armiqësore. Me pak fat, ne mund të shikojmë fillimin e atij procesi midis Ukrainës dhe Rusisë. Zemërimi, kryesisht nga pala ukrainase, do të zgjasë për dekada. Por të dyja palët duan dhe kanë nevojë për paqe. Ukraina sepse qytetet e saj janë dëmtuar rëndë dhe Rusia sepse, sipas presidentit ukrainas, ajo tashmë ka sakrifikuar më shumë njerëz dhe materiale sesa ishte rasti në dy konfliktet e përgjakshme në Çeçeni – megjithëse është e pamundur të verifikohet.
Por askush nuk do të nënshkruajë vullnetarisht një marrëveshje paqeje që mund të çojë në rrëzimin e vet.
Presidenti rus Vladimir Putin tani po kërkon një mënyrë për të shpëtuar fytyrën e tij. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka treguar tashmë aftësi diplomatike të lakmueshme dhe është qartësisht i gatshëm të thotë dhe të bëjë gjithçka të pranueshme për veten dhe qytetarët e Ukrainës për të hequr Rusinë qafe nga Ukraina.
Për të, synimi është më i rëndësishmi – të sigurojë që Ukraina të dalë nga kjo përvojë e tmerrshme si një vend i bashkuar dhe i pavarur, jo një provincë ruse, në të cilën Putin mendonte se do të ishte në gjendje ta shnderronnte në pak ditë
Për Putin-in, gjëja më e rëndësishme tani është të jetë në gjendje të shpallë fitoren. Pavarësisht se të gjithë në administratën e tij do ta dinë qartë se Rusia hëngri një grusht hundëve në këtë pushtim të panevojshëm. Pavarësisht, rreth 20 për qind e rusëve që janë të vetëdijshëm për atë që po ndodh realisht në botë do të dinë se Putin ka investuar gjithçka në një fantazi që ai e shpiku vetë – dhe e humbi.
Lufta do të jetë për të mbështetur pjesën tjetër të popullsisë që duket se beson pa diskutim atë që dëgjon në televizionin shtetëror – edhe kur shohin diçka si guximi i jashtëzakonshëm i redaktores Marina Ovsjanikovna në të njëjtin televizion me një poster që thotë se gjithçka që dëgjojnë është propagandë.
Pra, si do të dalë Putin nga kjo luftë katastrofike dhe a do të ruajë reputacionin e tij në pjesën më të madhe të Rusisë?
Së pari duhet të ketë një premtim, ndoshta edhe të sanksionuar në kushtetutën e Ukrainës, se Ukraina nuk ka ndërmend të anëtarësohet në NATO në të ardhmen e parashikueshme. Presidenti Zelensky e ka përgatitur tashmë terrenin për këtë duke i kërkuar NATO-s diçka që Aleanca nuk mund ta pranojë (një zonë ndalim-fluturimi mbi Ukrainë) dhe më pas duke kritikuar NATO-n për zhgënjimin e saj. Në fund, ai mendoi nëse ia vlente anëtarësimi në NATO nëse aleanca sillet kështu.
Nuk ka pozicionim politik më të mirë se kaq. Fajësohet NATO-ja, me të cilën aleanca mund ta trajtojë lehtësisht, dhe Ukraina ka lirinë të sillet si të dojë.
Por kjo pjesë është e thjeshtë. Do të jetë shumë më e vështirë të zgjidhet problemi i ambicies së Zelensky-t dhe Ukrainës për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian. Rusia e urren idenë po aq sa edhe për NATO-n, por problemi nuk është i pazgjidhshëm. Gjëja më e vështirë për Ukrainën do të jetë të tolerojë vjedhjen ruse të territorit të saj, e cila shkel plotësisht marrëveshjen ndërkombëtare të nënshkruar nga Rusia, e cila mori përsipër të mbronte kufijtë e Ukrainës.
Humbja e Krimesë në vitin 2014 është diçka me të cilën Ukraina mund të detyrohet të pajtohet, në një farë mënyre, dhe Rusia padyshim dëshiron të mbajë ato pjesë të Ukrainës lindore që janë gjithsesi nën kontrollin rus, dhe mund të dëshirojë më shumë.
Në vitin 1939, Stalini pushtoi Finlandën, e cila dikur kishte qenë pjesë e Perandorisë Ruse. Ai ishte i sigurt se trupat e tij do të ishin në gjendje të depërtonin në vend pa asnjë problem – ashtu siç mendoi Putin për trupat e tij në Ukrainë në vitin 2022. Gjeneralët e Stalinit, nga frika për një jetë të zhveshur, e siguruan atë se kishte të drejtë. Sigurisht që nuk ishte.
Lufta e Dimrit u zvarrit në vitin 1940, Ushtria sovjetike u poshtërua dhe Finlanda ndjeu krenarinë kombëtare të justifikuar pasi i rezistoi me sukses superfuqisë. Ajo ka humbur disa territore sepse autokratë si Stalini dhe Putin duhet të dalin nga skenarë të tillë me një gardë fitimtare. Por Finlanda ka ruajtur gjënë më të rëndësishme dhe ndoshta të pathyeshme: pavarësinë e saj të plotë si një komb i lirë me fatin e vet në duart e saj.
Siç janë gjërat sot, Ukraina – e cila ka zmbrapsur kaq shumë sulme ruse dhe i ka bërë forcat e Putin-it të duken të dobëta dhe të padobishme – duhet të jetë në gjendje të mbajë të njëjtën gjë. Nëse ushtria e Putin-it nuk arrin të pushtojë Kievin dhe pjesë të mëdha të territorit ukrainas, Ukraina do të mbijetojë si një shtet i pavarur, ashtu siç bëri Finlanda në vitin 1940.
Humbja e Krimesë dhe e territorit në lindje do të jetë e hidhur për Ukrainën, e paligjshme dhe mbi të gjitha e padrejtë. Por Putin do të duhet të fillojë ta përdorë atë shumë më seriozisht nëse dëshiron të fitojë sesa ka qenë rasti deri tani. Situata në javën e tretë të luftës është e tillë që askush nuk mund të dyshojë se kush do të jetë fituesi i vërtetë i kësaj lufte.
Është e qartë se Putini duhet të ketë një strategji daljeje. Një goditje e shkurtër, intensive për të frikësuar dhe “tronditur dhe frikësuar” Ukrainën është e mundur. Edhe nëse Rusia do të pushtonte Kievin dhe do të instalonte një qeveri kukull, cila është garancia që ajo do të zgjaste pa stacionuar qindra mijëra trupa për ta mbrojtur atë?
Nëse konflikti vazhdon, ekonomitë globale do të ishin të ndjeshme ndaj recesionit ose më keq, pasi çmimet e naftës u rritën dhe linjat e furnizimit u ndërprenë. Ironikisht, një rënie ekonomike mund ta shtyjë Kinën të bindë Rusinë se një përfundim ishte në interesin më të mirë të të gjithëve, pra të Kinës. Pra, negociatat, ndoshta më shpejt se vonë, duhet të jenë dalja më e zgjuar e Putinit.
Ndërsa Presidenti Biden përballet me një sërë sfidash të frikshme. Çuditërisht, një nga rreziqet më të mëdha me të cilat përballet Biden mund të jetë dështimi i konsensusit të brendshëm dhe mbështetja për luftën. Kështu që Republikanët tashmë kanë fajësuar për luftën dështimin e Bidenit në udhëheqje, duke e karakterizuar Putinin si të fortë dhe presidentin tonë si të dobët. Një pjesë e konsiderueshme e amerikanëve pyesin pse Ukraina është e rëndësishme për SHBA-në? Pse duhet të futemi në luftë ne,kur nuk ka një prespektivë për paqe?
Në fakt, strategjia e Sun Tzu-së në “Art of War” nuk është një plan i drejtpërdrejtë pasi një Strategji Daljeje nuk është një Strategji Fituese.
Situata në javën e tretë të luftës është e tillë që askush nuk mund të dyshojë se kush do të jetë fituesi i vërtetë i kësaj lufte.