Beograd, 26 gusht 2022 – I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, ka thënë të premten se qëllimi i vizitës së tij në Kosovë dhe Serbi këtë javë, është për të mbështetur përpjekjet e Bashkimit Evropian në gjetjen e zgjidhjes mes Kosovës dhe Serbisë për targat e makinave dhe dokumentet serbe.
Ai i ka bërë këto deklarata në një konferencë për media në Ambasadën amerikane në Beograd.
Escobar ka thënë se dëshiron që të dyja palët të zotohen se nuk do të ketë dhunë.
“Dialogu nuk është klinikisht i vdekur, unë nuk jam pjesë e dialogut, Shtetet e Bashkuara nuk janë pjesë e dialogut, por ne mbështesim dialogun e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian. Shpresoj që deri në fund të muajit ne do të gjejmë rrugë për të vazhduar. Në të njëjtën kohë, dialogu do të vazhdojë. Të gjitha marrëveshjet do të duhet të zbatohen, përfshirë formimin e Asociacionit”, ka thënë ai.
“Ne u kemi thënë liderëve të Kosovës dhe Serbisë se ne presim që çështja e zbatimit të të gjitha marrëveshjeve ekzistuese të jetë në agjendën e takimit të radhës, ne nuk presim që të arrihet marrëveshje atëherë, mirëpo natyrisht që presim të jetë në agjendë”.
Escobar dhe i dërguari i Bashkimit Evropian për dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Mirosllav Lajçak kanë vizituar këtë javë Kosovën dhe Serbinë, me qëllim të shmangies së tensioneve mes dy vendeve.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti serb, Vuçiq janë takuar më 18 gusht në Bruksel, por takimi nuk ka pasur ndonjë rezultat konkret.
Takimet e tyre janë mbajtur pas tensionimit të situatës në veri të Kosovës më 31 korrik, meqë serbët lokalë kanë vënë barrikada si shenjë pakënaqësie ndaj hapit të Qeverisë së Kosovës për zbatim të vendimeve për targat dhe dokumentet serbe.
Kosova dhe Serbia kanë marrëveshje për lëvizje të lirë prej vitit 2011.
Serbia e ka zbatuar nga fillimi, Kosova jo.
Si pasojë e tensioneve, Qeveria e Kosovës ka shtyrë zbatimin e vendimit për 1 shtator.
“Shpresoj që më 1 shtator të mos ngarkohet jetesa e serbëve në veri”
Escobar ka thënë se faktori ndërkombëtar do të vazhdojë të kërkojë nga të dyja palët që të garantojnë paqe dhe stabilitet.
“Agjenda e dialogut është krijuar nga përfaqësuesi i BE-së. Çështja më e rëndësishme është zotimi i liderëve, dhe këtë e kemi marrë nga ata, roli ynë është që ata të zbatojnë këto zotime në mënyrë që të arrihet marrëveshja”.
Përgjatë konferencës, Escobar ka thënë se shpreson që më 1 shtator, të mos ngarkohet jetesa e banorëve në veri të Kosovës dhe ata të jetojnë në paqe.
“Shpresoj se ata nuk do të kenë nevojë për procedura administrative shtesë për të shkuar në shtëpitë e tyre. Besoj se do të mund të arrijmë këtë gjë”.
Ai ka përmendur nevojën e ndërtimit të besimit.
“Mund t’i them publikut në Serbi që kemi dëgjuar shqetësimet e tyre. Në disa raste ka shumë retorikë që nuk na ndihmon, mirëpo në shumicën e rasteve ka shqetësime serioze për serbët në Kosovë. Ka mungesë të madhe besimi, dhe ne jemi duke punuar në ndërtim të tij”.
Sa u përket bisedimeve, ai ka thënë se ato kanë qenë të vështira.
“Bisedimet kanë qenë të vështira, sepse është dashur të bëhen shumë kompromise nga të dyja anët. Ka qenë proces i vështirë, sepse ekzistojnë dallime të mëdha në pikëpamjet e palëve negociuese. Kam parë gatishmëri për të gjetur zgjidhje, dhe për të krijuar besim në proces, por edhe nga ana e BE-së që të jetë ndërmjetësuese e vërtetë”.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka përsëritur më 24 gusht se do t’i përmbahet vendimit për targa dhe dokumente serbe.
Sipas burimeve të Radios Evropa e Lirë në Prishtinë, Kurti është i vendosur që zbatimi i vendimit të mos shtyhet.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka thënë në orët e para të së premtes se shpreson në një zgjidhje kompromisi me Kosovën, për çështjen e targave dhe dokumenteve serbe.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka thënë më 17 gusht se i takon Beogradit dhe Prishtinës që të shmangin përshkallëzimin e situatës.
Stoltenberg ka thënë se situata në terren është përmirësuar, ndonëse misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, është duke vëzhguar situatën dhe është i gatshëm të intervenojë në rast të destabilizimit.
“Nëse ka nevojë, ne do të lëvizim forcat dhe do të rrisim prezencën tonë. Tashmë kemi rritur prezencën në veri. Ne do të veprojmë kur ka nevojë, dhe në mënyrë proporcionale”.
“Ballkani Perëndimot është i rëndësishëm për SHBA-në”
I dërguari amerikan ka thënë se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të koordinohen me BE-në për Ballkanin Perëndimor, meqë, sipas tij, kjo formulë ka rezultuar e suksesshme.
“Ballkani Perëndimor është i rëndësishëm për Shtetet e Bashkuara. Kemi bërë shumë përpjekje për stabilizim të rajonit. Ne pajtohemi me BE-në që çdo rezultat i suksesshëm që ka dalë prej Marrëveshjes së Dejtonit e deri tek ato të ditës së djeshme, të jenë të koordinim mes SHBA-së dhe Evropës”.
Sipas tij këto përpjekje të shtuara i ka bërë më urgjente lufta e Rusisë në Ukrainë.
“Është shumë e qartë se ekzistojnë kërcënime për Evropën dhe komunitetin euro-atlantik brenda Evropës. Andaj na duhet të jemi të fokusuar në stabilitetin e gjithë kontinentit, dhe kjo pjesë e kontinentit ka nevojë për shumë vëmendje”.
“Qeveria e Kosovës të bëjë propozime për Asociacionin”
I pyetur për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, ai ka thënë se bashkë me Lajçakun kanë pasur pritje që kjo çështje të diskutohej në takimin e 18 gushtit mes Kurtit dhe Vuçiqit.
“Qeveria e Kosovës ka thënë se ekzistojnë disa kufizime kushtetuese se çka mund të zbatojnë. Qëndrimi ynë është që ajo duhet të bëjë propozime. Nëse nuk i pëlqen propozimi i Serbisë, atëherë ajo duhet ta ketë propozimin e vet. Ka modele evropiane për mbrojtje të minoriteteve që do të mund të zbatoheshin për Asociacionin dhe që do t’iu ndihmonin palëve në rrugën përpara”.
Serbia kërkon që Kosova të zbatojë Marrëveshjet e arritura për çështjen e Asociacionit.
Dy vendet kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.
Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik.
Përveç saj, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën.
(REL)