– Mes tyre dy shqiptarë –
Shtëpia Amerikane Botuese “Green Integer”, me qendër në Los Angeles, elitare në publikimin e poezisë, këto ditë njofton për lexuesit e saj 27 librat që duhen marë, të “Poetëve kryesorë nga bota” (MAJOR WORLD POETS), të botuar nga ata ndër vite. Mes tyre ka shumë të famshëm, nobelistë, të njohur ndërkombëtarisht, etj, dhe në renditjen e tyre sipas rendit të botimit janë dhe dy poetë shqiptarë, Azem Shkreli nga Kosova dhe Visar Zhiti nga Shqipëria, të dy të përkthyer nga albanalogu i shquar Dr. Robert Elsie dhe të pajisura me kritikë letrare nga poetja dhe eseistja kanadeze Janice Mathie-Heck.
Ja, lista e plotë e poetëve “kryesorë të botës” sot, sipas “Green Integer”:
Adonis.
Paul Celan,
Jean Cocteau,
Federico Garcia Lorca,
Lucebert,
Rainer Maria Rilke,
Gonzalo Rojas,
Ece Ahyan,
Nicos Engonopoulos,
Maurice Gilliams,
Dieter M. Gräf,
Ko Un,
Reiner Kunze,
Jozè Lezama Lima,
Paul Verlaine,
Henrik Nordbrandt,
Tiziano Rossi,
Azem Shkreli,
Tomas Tranströmer,
Paul van Ostaijen,
Visar Zhiti,
Hsi Muren,
Gellu Naum,
Cees Nooteboom,
Friedetike Mayröcker.
POETI AZEM SHKRELI
Ndalim të shohim se ç’shkruhet për atë:
“Një nga poetët më të mëdhenj të Kosovës.. “ – dhe tregohet për jetën e tij, studimet universitare në Prishtinë për gjuhë dhe letërsi shqipe, pastaj drejtor i Teatrit, i “Film Kosova”, por i përjashtuar nga administrata e re sërbe, etj, përfshihet në luftën për çlirimin e Kosovës… etj.
Kur kthehej nga Gjermania, vdes në aeroportin e Prishtinës, pushim zemre në maj 1997… dhe renditen titujt e librave të tij.
POETI VISAR ZHITI
Shkruan për të kritiku, botuesi dhe poeti Irlandez Kevin Higgins:
“…poezia e tij është më shqetësuesja që kam lexuar ndonjëherë… Visari mund të ishte nominuar për një çmim ‘Forward’ a ndonjë të tillë ose do të ishte ftuar për poezinë e tij në ‘The Ledbury Festival’ a në ‘Cúirt’… Por Visar Zhiti jetoi në një vend nën sundimin absolut të stalinistit fanatik Enver Hoxha, i cili e bëri Nicolae Çausheskun të dukej si një liberal i mirë. Hoxha ishte një maniak i përmasave gjigante.
Vepra e Visarit u interpretua si ‘nxirje e realitetit socialist’… Dy anëtarë të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve – emrat e tyre janë shkurtuar në botim në R.V. e P.K – përgatitën ‘ekspertimin’ e poezive të Visari me kërkesë të MPB-së…. Dy javë më vonë Visar Zhiti u arrestua. Ai do të lirohej pasi vuajtjes së madhe në gulagët shqiptarë…”
Na duket me interes kjo që shtjellon më pas Kevin Higgins:
“Pjesa më e madhe e kritikës letrare të krahut të majtë, veçanërisht siç shfaqet në shtypin e vogël, është ende e mbushur me qëndrime staliniste. Këto kohë kanë mbetur pak stalinistë të hapur, por sigurisht ka nga ata në të majtën letrare që flasin për Trockin – ‘pa linjë partiake, kur bëhet fjalë për artin’ – por veprojnë si Stalini, kur kanë të bëjnë me poezi që nuk i shërbejnë kauzës…
Gjithsesi në botën perëndimore të paktën janë ende të lirë në thelb të shkruajnë çfarë të duam…”.
Dy poetë shqiptarë në “Poetët Kryesorë të Botës”, sipas Entit Botues Amerikan “Green Integer”, është një arritje e letrave shqipe, poezia e saj është pjesë e bukur e poezisë së mbarë njerëzimit, dritë e fytyrës së saj.
Përgatiti: Eda Zhiti