Bruksel, 26 shtator 2024 – Vendet anëtare të Bashkimit Evropian (BE) janë pajtuar njëzëri për ta hapur kapitullin e parë në negociatat e anëtarësimit me Shqipërinë më 15 tetor.
Hungaria, e cila mban presidencën gjashtëmujore të BE-së, u ka dërguar një letër vendeve anëtare të bllokut, në të cilën theksohet ato janë pajtuar se Shqipëria i ka përmbushur kushtet e nevojshme për hapjen e këtij kapitulli, i cili ka të bëjë me të drejtat themelore.
Sipas metodologjisë së re të procesit të zgjerimit të BE-së, kapitujt që kanë të bëjnë me të drejtat themelore dhe sundimin e ligjit duhet të hapen në fillim, pasi në procesin e negociatave duhet të ketë më shumë kohë për t’i përmbushur kriteret edhe për t’i mbyllur kapitujt.
Ky është kapitulli i parë nga 33 në përgjithësi që Shqipëria duhet t’i hapë dhe mbyllë për t’u anëtarësuar në BE.
Presidenca hungareze e BE-së ka thirrur të ashtuquajturën Konferencën Ndërqeveritare mes BE-së dhe Shqipërisë për 15 tetor, ku edhe do të hapet ky kapitull.
Vendimi për hapjen e kapitullit të parë në negociatat me Shqipërinë shënon edhe ndarjen e paketës në të cilën joformalisht ishin së bashku Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.
Për disa vite me radhë njëri nga këto shtete është mbajtur peng edhe nëse i kishte përmbushur kushtet duke pritur vendin tjetër t’i plotësonte kushtet.
Por, tani Shqipëria do të vazhdojë drejt BE-së ndaras nga Maqedonia e Veriut, rruga e të cilës vazhdon të jetë e bllokuar.
Ambasadori i Bashkimit Evropian në Tiranë, Silvio Gonzato, tha se suksesi në negociatat me BE-në do të varen nga dialogu ndërparlamentar dhe bashkëpunimi mes institucioneve.
“Shqipëria ka hyrë në një fazë kritike dhe po punohet shumë për t’u hapur shumë shpejt negociatat për kapitujt thelbësorë që kanë të bëjnë me institucione demokratike, gjyqësore, lirinë, sigurinë dhe fusha të tjera thelbësore, si reforma në administratë, statistika, prokurime publike e kontrolli financiar”, tha Gonzato në një ngjarje në Tiranë, ku të pranishëm ishin krerët e institucioneve të pavarura, kryeparlamentarja dhe ambasadorë të akredituar në Shqipëri.
“Negociatat e suksesshme në hyrjen e BE-së kërkojnë një dialog ndërparlamentar në Parlament, por gjithashtu dhe në bashkëpunim ndërinstitucional. Shpresoj që në Parlament, integrimi evropian të konsiderohet nga të gjithë forcat politike si prioritet kombëtar strategjik për Shqipërinë dhe qytetarët e saj. Nga ana tjetër marrëdhëniet ndërinstitucionale duhet të jenë në respekt të plotë të kushtetutës që ka të bëjë me kontrollin e balancën. Është shumë e rëndësishme fokusimi i bashkëpunimit mes parlamentit dhe institucioneve të pavarura”, shtoi ai.
Formalisht procesi i zgjerimit është një proces i bazuar në meritat individuale të vendeve kandidate në përmbushjen e kushteve, por nga aspekti politikë, nganjëherë, në BE duan që më shumë vende të avancojnë në të njëjtën kohë.
Vendet anëtare në BE nuk kanë arritur pajtim për hapjen e kapitujve të parë me Maqedoninë e Veriut, pasi Qeveria e re e këtij vendi nuk ka lëvizur drejt përmbushjes së kushtit lidhur me marrëdhëniet e saj me Bullgarinë, një vend anëtarë i bllokut, i cili ka disa çështje të hapura me Maqedoninë e Veriut.
Maqedonia e Veriut duhet ta ndryshojë Kushtetutën e vet për ta futur në të pakicën bullgare si popull shtetformues
Pasi së shpejti në Bullgari pritet të zhvillohen zgjedhjet e jashtëzakonshme, diplomatët në BE janë të mendimit se nuk ka shumë mundësi që Bullgaria të heqë dorë nga kundërshtimi i saj.
Në BE thonë se Shqipëria tani ka gjasa të mëdha të lëvizë përpara dhe në dhjetor mund të hapë edhe disa kapituj.
(Radio Evropa e Lirë)