Shtohet presioni ndaj Kosovës për formimin e Asociacionit

Prishtinë, 17 qershor 2021 – Që nga dita kur mori detyrën për herë të dytë si kryeministër i Kosovës, Albin Kurti e ka quajtur si fillim të ri të dialogut, procesin e bisedimeve me Serbinë.

Por ambasadori amerikan në Prishtinë, Philip Kosnett, thotë se “historia nuk ka filluar me Qeverinë Kurti”.

Kosnett ia bëri të qartë të mërkurën kryeministrit Kurti, se “Shtetet e Bashkuara besojnë se Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe”.

Një ditë më pas, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pas një vizite në fshatin Krushë e Madhe, duke komentuar deklaratat e ambasadorit Kosnett, tha se Kosova nuk mund të ketë asociacion mbi baza etnike.

Sipas tij, kërkesat për asociacion njëetnik nuk po vijnë nga njerëz të thjeshtë, por nga politikanë të fqinjit verior.

“Nuk mendoj që është e mundshme në rendin juridik dhe kushtetues të Kosovës, të ketë asociacion mbi baza etnike. Mund të ketë asociacion të komunave mbi baza zhvillimore, mund të ketë mbi baza gjeografike. Por asociacion mbi bazë etnike nuk mund të kalojë, as sa i përket frymës e as germës së Kushtetutës së Kosovës. Dhe praktikisht, një gjë të tillë e ka thënë edhe aktvendimi i Gjykatës Kushtetuese, i publikuar me 23 dhjetor të vitit 2015”, tha Kurti për Kosovapress.

Të mërkurën, ambasadori amerikan në Prishtinë, Philip Kosnett tha se “besojmë se vendet e kanë detyrim t’i respektojnë marrëveshjet dhe obligimet e ndërmarra më parë”.

“E di që disa njerëz kanë thënë se ‘ne kemi bërë mjaft kompromise, i takon dikujt tjetër të bëjë një kompromis’. Kjo nuk është një mënyrë shumë produktive për të ecur përpara”, tha Kosnett për Radion Kontakt Plus.

Tahiri: Kurti nuk guxon ta zbatojë Asociacionin

Ish-zëvendëskryeministrja e Kosovës, Edita Tahiri, e që ishte edhe kryenegociatore në bisedimet me Serbinë, tha për Radion Evropa e Lirë se në raport me votuesit e tij, Kurti nuk guxon ta zbatojë Asociacionin.

“Kurti edhe Vetëvendosje kanë qenë kundër Asociacionit. Politikisht Kurti duhet ta kundërshtojë Asociacionin, sepse ai ka krijuar kauzë prej Asociacionit dhe ka fituar vota për këtë çështje”, tha Tahiri.

Ajo tha se është shqetësuese tentimi për ta rikthyer në Bruksel procesin e zbatimit të Asociacionit, pasi sipas saj, kjo është shkelje e marrëveshjes për Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Tahiri tha se procesi zbatues nuk bëhet në Bruksel, siç po insiston pala serbe dhe Bashkimi Evropian, sepse edhe marrëveshja e parasheh që hartimi i statutit të këtij Asociacioni të bëhet në Kosovë.

“Kosova e ka obligim ndërkombëtar zbatimin e Asociacionit, në bazë të marrëveshjes së Brukselit dhe ajo që është me rëndësi, Asociacioni nuk ka kompetenca ekzekutive dhe duhet marrë parasysh udhëzimet që i ka dhënë Gjykata Kushtetuese. Pra, këto dy dokumente, marrëveshja dhe vendimi i Gjykatës Kushtetuese, përbëjnë bazën për hartimin e statutit të Asociacionit”, tha Tahiri.

Në vitin 2015, kryeministri i atëhershëm Isa Mustafa, kishte pranuar një letër nga ish-përfaqësuesja e Lartë për Politikë të Jashtme e BE-së, Federica Mogherini, ku thuhej se “Asociacioni i komunave me shumicë serbe, nuk ka kompetenca ekzekutive dhe nuk është nivel i tretë i qeverisjes në Kosovë”.

Asociacioni edhe në “dialogun e ri”

Marrëveshja për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, ishte arritur në vitin 2013, në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve.

Dy vjet më vonë, të dy vendet, nën ndërmjetësimin e BE-së, kanë arritur edhe një marrëveshje shtesë për themelimin e tij.

Gjykata Kushtetuese e Kosovës, ka konstatuar se parimet për të nuk janë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës.

Emir Abrashi nga organizata Demokraci Plus (D+), tha për Radion Evropa e Lirë se deklarata e ambasadorit Kosnett, është një rikujtim për shtetin e Kosovës për obligimin që ka për të zbatuar marrëveshjen.

“Mendoj që Asociacioni është mirë të respektohet si marrëveshje, për sa kohë respektohet pika e nënshkruar në marrëveshjen e rishikuar në 2015, ku parashihet që çfarëdo marrëveshje të kalojë fillimisht në Gjykatën Kushtetuese”, tha Abrashi.

Përderisa Asociacioni i komunave me shumicë serbe nuk ka kompetenca ekzekutive, Abrashi beson se duhet të zbatohet, pasi shteti i Kosovës e ka marrë këtë obligim nga marrëveshja e nënshkruar në Bruksel.

Asociacioni është përmendur edhe në takimin e së martës të mbajtur në Bruksel, ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili kryeson delegacionin e Serbisë në dialog, insiston në formimin e Asociacionit.

Edhe Bashkimi Evropian, si ndërmjetësues i procesit, ka përsëritur në disa raste se marrëveshjet e arritura, duhet të respektohen.

Dialogu midis Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve, ka nisur qysh në vitin 2011. Këtë javë është mbajtur raundi i fundit i bisedimeve, mes kryeministrit të Kosovës, Kurti, dhe presidentit të Serbisë, Vuçiq.

Në këtë takim janë shprehur vetëm qëndrimet dhe pritjet e palëve, ndërsa pajtim është arritur vetëm për mbajtjen e takimit të radhës në muajin korrik.

(Taulant Qenaj, REL)